وب گاه يا وب سايت چيست ؟
وبگاه، تارنما، تارگاه، سايت (به اشتباه) يا وب‌سايت (به انگليسي: Website) مجموعه‌اي از صفحات وب حاوي محتواي چند رسانه اي است كه داراي يك دامنه اينترنتي يا زيردامنه اينترنتي مشترك‌اند و توسط حداقل يك سرور وب انتشار داده مي‌شود. وبگاه‌ها روي شبكه پروتكل اينترنت مثل شبكهٔ اينترنت يا شبكه محلي قرار مي‌گيرد.
صفحهٔ وب سندي است كه معمولاً به صورت اچ‌تي‌ام‌ال نوشته مي‌شود و همواره با استفاده از پيمان اچ‌تي‌تي‌پي مي‌توان به آن دسترسي پيدا كرد. پيمان اچ‌تي‌تي‌پي اطلاعات را از كارساز وبگاه به مرورگر وب كاربر منتقل مي‌كند تا اين اطلاعات براي كاربر نمايش داده شوند.
وبگاه‌ها نقش‌هاي مختلفي دارند و به حالت‌هاي گوناگوني به كار مي‌روند. يك وبگاه ممكن است وبگاه شخصي، يا وبگاه تجاري يا وبگاه دولتي يا متعلق به يك سازمان غيرانتفاعي باشد. همهٔ وبگاه‌ها در كنار هم يك تار جهان‌گستر بزرگ از اطلاعات را درست مي‌كنند.
اجزاي سازنده وبگاه‌ها صفحه‌هاي وب هستند كه با يك زبان نشانه‌گذاري ابرمتن (اچ‌تي‌ام‌ال، اكس‌اچ‌تي‌ام‌ال) قالب‌دهي شده‌اند. دسترسي به صفحات وبگاه از طريق يك ريشهٔ مشترك يوآرال با نام صفحه اصلي امكان‌پذير است كه اين صفحهٔ اصلي از لحاظ فيزيكي روي همان كارساز قرار مي‌گيرد. آدرس‌هاي صفحات آن‌ها را به صورت هرمي سازمان‌دهي مي‌كنند اگرچه ابرپيوندهاي موجود ميان‌شان تعيين مي‌كنند كه چگونه كاربر اطلاعات را ببينند و چگونه ترافيك وب، بين بخش‌هاي مختلف وبگاه پخش شود.
طراحي وب سايت در تبريز
براي دسترسي به اطلاعات برخي از تارنماها مي‌بايد حق اشتراك داشته باشيد. از ميان وبگاه‌هايي كه براي ورود به آن‌ها به اشتراك نياز داريد، مي‌توان به وبگاه‌هاي تجاري، بخش‌هايي از وبگاه‌هاي خبري، وبگاه‌هاي بازي، ميزگردهاي اينترنتي، خدمات رايانامه، و سايت‌هاي ارائه‌كنندهٔ داده‌هاي بلادرنگ بهابازار اشاره كرد. هم‌اكنون در سال ۲۰۱۶ كاربران نهايي مي‌توانند توسط ابزارهاي مختلفي شامل رايانه روميزي، لپ‌تاپ، تبلت، تلفن هوشمند و تلويزيون هوشمند به وبگاه‌هاي مختلف دسترسي داشته باشند.
تاريخچه وب سايتوب توسط تيم برنرزلي انگليسي در مؤسسه سرن ايجاد شد. در ۳۰ آوريل ۱۹۹۳ سرن اعلام كرد استفاده از وب براي همگان رايگان است. پيش از معرفي HTML و HTTP از ساير پروتكل‌ها مثل پروتكل انتقال فايل و گوفر براي دريافت فايل از سرور استفاده مي‌شد.
مروروبگاه مي‌تواند محصول تلاش يك فرد يا يك گروه باشد كه با هدف خاصي تهيه مي‌شود. هر وبگاه مي‌تواند ابرپيوندهايي به بقيهٔ وبگاه‌ها داشته‌باشد و بنابراين گاهي اوقات كاربر نمي‌تواند ميان سايت‌هاي مختلف تمايز آشكاري قايل شود.
وبگاه‌ها را به زبان اچ‌تي‌ام‌ال مي‌نويسند يا پس از آنكه در زبان ديگري نوشته مي‌شوند به زبان اچ‌تي‌ام‌ال تبديل‌شان مي‌كنند و دسترسي به آن‌ها از طريق يك نرم‌افزار با نام مرورگر وب يا مشتري HTTP امكان‌پذير است. دسترسي به وبگاه‌ها از طريق رايانه‌هاي موجود روي شبكهٔ اينترنت يا وسايل مرتبط با اينترنت شامل رايانه‌هاي روميزي، رايانه‌هاي كيفي، تبلت، لپ‌تاپ و تلفن‌هاي همراه امكان‌پذير است.
يك سامانهٔ رايانه‌اي كه با عنوان كارساز وب (سرور وب) و همچنين سرور HTTP شناخته مي‌شود ميزبان وبگاه است. اصطلاحات سرور وب و HTTP مي‌توانند براي اشاره به نرم‌افزاري كه روي اين سامانه‌هاي رايانه‌اي اجرا مي‌شوند نيز به كار رود و كارش اين است كه داده‌هاي مربوط به صفحات وب را بازيابي كند، و در مقابل درخواست كاربران وبگاه، اطلاعات را تحويل دهد. كارساز اچ‌تي‌تي‌پي آپاچي معروف‌ترين نرم‌افزار كارساز وب موجود است (بر اساس آمارهاي نت‌كرفت) و ديگر نرم‌افزار پركاربرد IIS از شركت ماكروسافت است.
وب سايت ايستاوبگاه ايستا، وبگاهي است كه اطلاعات آن به ندرت تغيير مي‌كنند و تغيير اندك اطلاعات در آن با نرم‌افزارهاي ويرايش شخصي صورت مي‌گيرد. نرم‌افزارهاي ويرايش‌گر مهم كه كاربرد شخصي فراواني دارند عبارت اند از:
ويرايشگرهاي متن مانند Notepad يا برنامه‌هاي ويرايش‌گر متني كه درشان مي‌توان پروندهٔ HTML را مستقيماً ويراست.ويرايشگرهاي چاپ‌نما (WYSIWYG) مانند مايكروسافت فرانت‌پيج و Macromedia Dreamweaver كه در آن‌ها اطلاعات سايت را يك واسط GUI مي‌ويرايد و پروندهٔ HTML با نرم‌افزار ويرايش‌گر خودكار توليد مي‌شود.ويرايشگرهاي الگومحور مانند Rapidweaver و iWeb كه به كاربران اجازه مي‌دهند به سرعت حتي بدون هيچ آشنايي با HTML و تنها با انتخاب الگوي مورد نظر خود از ميان الگوهاي موجود، سايت وب مورد نظرشان را ايجاد كرده و آن را روي سرور وب قرار دهند. افزودن رنگ و تصوير و متن به الگو با استفاده از يك نشر روميزي (DTP) صورت مي‌گيرد كه در اين صورت نيازي به آشنايي با كد HTML وجود ندارد.
وب سايت پوياوبگاه پويا وبگاهي است كه دايماً با كاربران اطلاعات دادوستد مي‌كند و اطلاعاتش به سرعت تغيير مي‌كند. ارتباط با كاربر با متغيرهاي پايگاه داده مانند متغيرهاي نشست، متغيرهاي بخش سرور (داده‌هاي محيطي و…) يا كوكي‌هاي HTTP صورت مي‌پذيرد و گاهي هم اين ارتباط به مستقيماً رخ مي‌دهد (مثلاً از راه حركت نشانگر موش‌واره بر روي برخي قسمت‌هاي صفحه). هنگامي كه وبگاه درخواست كاربر براي اتصال به يك صفحه را دريافت مي‌كند، صفحه مورد نظر به خودكار توسط نرم‌افزار از انبار ذخيرهٔ موجود برداشته مي‌شود و فرد مي‌تواند به اطلاعات دست يابد؛ مثلاً وبگاه مي‌تواند وضعيت ارتباط فعلي بين كاربر و گفتگو را نشان دهد، وضعيت جديد را نمايش دهد يا اطلاعات شخصي كاربر را در اختيار وي بگذارد.
سامانه‌هاي نرم‌افزاري تنوع بسيار زيادي دارند و از ميان آن‌ها مي‌توان به صفحات كارساز فعال (ASP)، صفحات كارساز جاوا (JSP) و زبان برنامه‌نويسي ابرمتن‌پرداز (PHP)، پايتون اشاره كرد كه در توليد وب‌سايت‌هاي پويا كاربرد بسياري دارند. ممكن است اطلاعات وبگاه از يك يا چند دادگان بازيابي شوند يا در بازيابي آن‌ها از فناوري‌هاي گسترش‌پذيرنويسي (XML) محور مانند چكيده وبگاه (RSS) استفاده كنيم. محتويات ايستا را مي‌توان پويا توليد كرد، كه اين فراوري اطلاعات مي‌تواند موقتي بوده يا بر اساس وقوع رخ‌داد خاصي صورت پذيرد. در اين صورت براي استفاده از موتار پوياي اختصاص يافته به هر كاربر يا هر اتصال كارايي سامانه كاهش نمي‌يابد.
اپلت‌ها مي‌توانند توانايي‌هاي مرورگرهاي وب را بيفزايند و از آن‌ها براي نمايش «محتويات فعال» استفاده كنند. از ميان اين نرمافزارها مي‌توان به Flash يا اپلت‌هاي نوشته شده به زبان جاوا اشاره كرد. اچ‌تي‌ام‌ال پويا(DHTML) در به‌روزآوري بي‌درنگ صفحات وب كاربرد زيادي دارند (در صورت استفاده از اين فن، براي اعمال تغييرات به اطلاعات موجود لازم نيست به بارگذاري بپردازيد)، كه در آن‌ها از الگوي شيءگراي سند(DOM) و جاوااسكريپت استفاده شده‌است، كه در مرورگرهاي نوين وب به صورت پيش‌ساخته ديده مي‌شوند.
مالتي‌مديا و محتواي تعامليدر ابتدا وبگاه‌ها فقط متن داشتند سپس از تصاوير نيز استفاده شد. بعد از آن افزايه‌هايي به مرورگرها افزوده شد تا استفاده از ويدئو و شنيداري و ساير محتواي تعاملي را امكان‌پذير كند. مثال‌هايي از اين افزايه‌ها مايكروسافت سيلورلايت، ادوبي فلش و ادوبي شاك‌ويو است. اچ‌تي‌ام‌ال۵ اين مزيت را دارد كه بدون نياز به افزونه جديد مي‌تواند فايل‌هاي شنيداري و ويدئويي را پخش كند. همچنين بسياري از وبگاه‌هاي امروزي درون خود جاوااسكريپت مي‌سازند و به طراح وبگاه اين امكان را مي‌دهد كه با فرستادن كدها به مرورگر اينترنت، محتواي صفحه را تغيير دهد و در صورت نياز با سرور ارتباط برقرار كند. به اين قابليت دروني وبگاه مدل شيءگراي سند و اچ‌تي‌ام‌ال پويا گفته مي‌شود.
شيوهٔ نگارش و گويش
«وب» فارسي نيست و شكل مختصر عبارت «وب (تار) جهان‌گستر» است. البته فرهنگستان فارسي واژهٔ وب را به عنوان واژهٔ دخيل پذيرفته‌است و تارنما جايش را به وبگاه داده‌است. به هر حال ممكن است تا يك‌نواخت شدن شيوه نگارش اين كلمه مدت زمان زيادي طول بكشد. اين اختلاف ديدگاه در مورد مشتقات اين كلمه مانند «وب‌نوشت» / «وب‌نوشت» نيز وجود دارد. در مطبوعات و گفتاري مردم از «وب‌سايت» و «سايت» به عنوان شيوه نگارش مطلوب ياد شده‌است. همچنين در برخي جاها از تركيبات لفظ «پايگاه» مانند «پايگاه اينترنتي» استفاده مي‌كنند. برخي اوقات به آن تارنما هم گفته مي‌شود.
«وبگاه» واژه مصوب گروه واژه‌گزيني فرهنگستان زبان و ادب فارسي براي واژه «وب‌سايت» (Website) در زبان انگليسي هستند.
انواع وبگاه‌هاوبگاه‌هاي گوناگون با محتويات و كاربردهاي مختلف بر روي اينترنت به چشم مي‌خورند كه در طبقه‌بندي آن‌ها روش‌هاي متعددي وجود دارد. برخي از اين طبقه‌بندي‌ها عبارتند از:
وبگاه‌هاي وابسته: يك درگاه وب كه علاوه بر CMS خود، اطلاعات بقيهٔ ارائه دهندگان خدمات را به ازاي دريافت مبلغي در اختيار كاربران قرار مي‌دهند. معمولاً سه ارتباط اصلي قابل تصور است. موسسات وابسته مانند cj.com، دفترهاي تبليغاتي هم‌چون ebay.com و مصرف‌كنندگان مثل ياهو.وبگاه‌هاي بايگاني: كه در نگهداري از اطلاعات با ارزش كاربرد دارند. براي نمونه: Internet Archive كه از سال ۱۹۹۶ ميلياردها صفحهٔ وبٔ كهنه (و نو) را در خود جاي داده‌است و Google Groups كه تا اوايل سال ۲۰۰۵ بيش از هشت‌صد و پنجاه و چهارميليون پيام فرستاده به گروه‌هاي بحث و خبر شبكهٔ كاربران را در خود اندوخته‌است.وب نوشت دهنده‌ها: وبگاه‌هايي اند كه درشان افراد اطلاعات روزانهٔ خود را نگهداري مي‌كنند و گاهي هم ميزگردهاي مختلف را دربرمي‌گيرند. براي مثال مي‌توان به blogger.com و wordpress.com اشاره كرد.وبگاه‌هاي ميزباني هاست: ميزباني وب يا وب هاستينگ به مفهوم فراهم ساختن فضايي است كه كاربر مي‌تواند فايل‌هاي وبگاه خود را در آن قرار دهد.وبگاه بازرگاني: كه در بهبود خدمات يا رونق بازرگاني كاربرد دارند.وبگاه تجاري يا سايت تجارت الكترونيك: كه براي خريد كاملاً مورد استفاده قرار مي‌گيرد، مانند: amazon.comوبگاه ارتباطي يا شبكه اجتماعي: وبگاهي كه در آن افراد با علايق مشترك به دادوستد اطلاعات مي‌پردازند، معمولاً از طريق گفتگو يا بردهاي پيام، براي مثال:ماي‌اسپيس.وبگاه‌هاي دادگان: وبگاهي كه كاربرد اصلي‌اش در جستجو و نمايش محتويات پايگاه‌هاي داده خاص مانند IMDB (بانك اطلاعات اينترنتي فيلم‌ها).وبگاه نرم‌افزارسازي: سايتي كه هدفش ارايهٔ اطلاعات و منابع مربوط به توليد نرم‌افزار، مهندسي نرم‌افزار، طراحي وب و مواردي از اين قبيل است.وبگاه راهنماي دادگان: سايتي كه حاوي مطالب مختلفي است كه به صورت منظم طبقه‌بندي شده‌است مانند راهنماي ياهو، راهنماي گوگل.وبگاه‌هاي دريافت: مشخصاً در دانلودكردن اطلاعات مثلاً نرمافزارها، آهنگ‌ها نسخه‌هاي نمايشي بازي‌ها يا پس‌زمينه‌هاي رايانه‌اي كاربرد دارند كه معمولاً در كشورهايي كه قانون كپي رايت را رعايت مي‌كنند و به آن اهميت مي‌دهند اين سايت‌ها غيرمجاز هستند و با آن‌ها برخورد قانوني مي‌شود؛ ولي كشورهايي مانند ايران، سايت‌هاي دانلود بسياري دارند.وبگاه‌هاي استخدامي: به كارفرمايان اين امكان را مي‌دهند كه نيازهاي كاري خود را با اينترنت در اختيار كاربران بنهند. فرد جوياي كار هم مي‌تواند برگهٔ درخواست همكاري را پر كرده يا اطلاعات شخصي خود را در اختيار كارفرما بگذارد.وبگاه بازي: سايتي كه افراد با مراجعه به آن همانند مراجعه به «زمين بازي» به بازي مي‌پردازند مانند pogo.com.وبگاه‌هاي دامنهٔ جغرافيايي: به نام‌هاي دامنه‌اي اشاره دارد كه مشابه نام‌هاي مناطق جغرافيايي هستند مانند شهرها و كشورها براي مثال Richmond.com با آدرس اينترنتي www.richmond.com نام دامنهٔ جغرافيايي ريچموند در ايالت ويرجينا است.وبگاه‌هاي خنده و سرگرمي: حاوي لطيفه و نغز و مطالب سرگرم‌كننده هستند.وبگاه‌هاي رزومه‌ساز: كه امكان رزومه‌سازي راحت به همراه داشتن وب‌سايت شخصي را فراهم مي‌كنند مانند emza.app.وبگاه‌هاي اطلاعاتي: نقش خبررساني را بر عهده دارند و لزوماً با اهداف اقتصادي طراحي نشده‌اند مانند: RateMyProfessors.com و دانش‌نامهٔ آزاد ويكي‌پديا. اغلب موسسات دولتي، آموزشي و غيرانتفاعي يك وبگاه خبررساني هم دارند.وبگاه‌هاي جاوا اپلت: حاوي نرم‌افزار مورد نياز براي اجراي برنامه خوب روي وب است.وبگاه‌هاي آينه‌اي: نسخه معادل يك وبگاه است.وبگاه‌هاي خبري: همانند پايگاه اينترنتي اطلاعاتي است اما تنها اخبار و تفاسير خبري را ارائه مي‌دهد.صفحهٔ اصلي شخصي: يك فرد يا يك گروه كوچك (مانند يك خانواده) هدايتش مي‌كنند و حاوي اطلاعاتي است كه فرد به سليقه‌اش روي تار جهان‌گستر قرار مي‌دهد.وبگاه‌هاي برگه: وبگاهي كه براي كسب اطلاعات مهم و امنيتي مانند رمزهاي گذر و اطلاعات مربوط به كارت‌هاي اعتباري طراحي شده‌است و مي‌تواند با گمراه كردن فرد اطلاعات شخصي وي مانند كد سرپرستي امنيت اجتماعي وي يا اطلاعات كارت اعتباري وي را به دست آورد. (فيشينگ را ببينيد).وبگاه‌هاي سياسي: پايگاهي اينترنتي كه افراد بر روي آن ديدگاه‌هاي سياسي خود را مطرح مي‌كنند.وبگاه‌هاي نمره‌دهي: سايتي كه در آن افراد يك موضوع خاص را ستايش كرده يا از آن انتقاد مي‌كنند. مانند ratemycar.com, ratemygun.com, ratemypet.com, hotornot.com.وبگاه‌هاي مرور: وبگاهي كه در آن افراد نظرات خود را راجع به انواع محصولات و خدمات با يكديگر مطرح مي‌كنند.وبگاه‌هاي جستجوگر: سايتي كه در آن اطلاعات كلي و دروازه‌هايي براي دستيابي به اطلاعات بقيه وبگاه‌ها و جستجو در وب ارائه شده‌است. نمونهٔ بارز اين سايت‌ها، وبگاه گوگل و پركاربردترين وبگاه‌هاي از اين نوع، سايت ياهو است.وبگاه‌هاي ترسناك: وبگاهي كه حاوي تصاوير يا مطالبي ترسناك است. مانند rotten.com و ratemypoo.com.وبگاه‌هاي شكوائيه: sucks.com يك سايت وب معروف است كه در آن افراد به انتقاد از اشخاص، مكان‌ها، شركت‌ها، دولت‌ها و سازمان‌ها مي‌پردازند.وبگاه‌هاي درگاه وب: وبگاه كه دروازه يا پورتالي را به سوي بقيهٔ منابع موجود روي شبكه اينترنت يا اينترانت باز مي‌كند.ود سايت: وبگاه كه در آن جزئيات يك مراسم ازدواج مانند خاطرات، تصاوير، اطلاعات مربوط به آن ارائه مي‌شود.وبگاه‌هاي ويكي: سايت‌هايي كه در آن كاربران با همكاري يكديگر به ويرايش مي‌پردازند (مانند ويكي‌پديا).برخي از وبگاه‌ها را مي‌توان در چندين طبقه‌بندي ارايه‌شده جاي داد؛ مثلاً يك پايگاه اينترنتي تجاري مي‌تواند ضمن ارايهٔ محصول، اسناد اطلاعاتي مختلف مانند مقالات سفيد را ارائه كند. همچنين هر يك از رده‌بندي‌هاي ارايه‌شده داراي زيرطبقه‌بندي‌هايي نيز هستند. براي مثال، يك وبگاهمستهجن نوعي وبگاه تجارت الكترونيك يا سايت بازرگاني است (چرا كه تلاش دارد حق عضويت خود را به كاربران بفروشد). يك وبگاه‌ها طرف‌داري مي‌تواند پايگاه اينترنتي افتخاري باشد كه در آن سرپرست سامانه به يك شخصيت معروف اداي احترام مي‌كند.
بسياري از وبگاه‌هاي تجاري شكل و شمايلي شبيه دفترك (بروشور) دارند و در آن‌ها تبليغات تجاري فراواني وجود دارند. برخي از سايت‌ها هم وسيلهٔ ارتباطي افراد با يكديگر از طريق گفتگوي وب هستند.
وبگاه‌ها داراي محدوديت‌هاي معماري هستند (مثلاً توان محاسباتي اختصاص يافته وبگاه محدود است). وبگاه‌هاي بسيار بزرگ مانند ياهو، مايكروسافت، گوگل كارسازهاي زيادي را به خدمت مي‌گيرند و به تجهيزات بارگذاري پيشرفته‌اي نياز دارند (مانند خدمات محتواي سامانه‌هاي سيسكو و كليدهاي شبكه).
منبع: طراحي وب سايت در تبريز
برچسب: ،